Cúng thôi nôi cho bé là nghi lễ quan trọng đánh dấu mốc bé tròn một tuổi, mang ý nghĩa cầu chúc sức khỏe và bình an cho trẻ. Đây là phong tục lâu đời, thể hiện lòng biết ơn đối với các vị thần linh đã che chở bé trong năm đầu đời. Việc chuẩn bị mâm cúng thôi nôi đúng lễ nghi không chỉ giúp buổi lễ thêm trang trọng mà còn mang lại nhiều may mắn. Cùng Buildingcenter.vn tìm hiểu cách cúng thôi nôi cho bé đầy đủ và đúng chuẩn nhất.
Nội dung chính
Cúng thôi nôi là gì?
Cúng thôi nôi là một truyền thống của người Việt để đánh dấu cột mốc quan trọng trong cuộc đời bé, đó là tròn 1 tuổi. Sau 12 tháng kể từ ngày bé chào đời, gia đình sẽ tổ chức lễ cúng thôi nôi vào đúng ngày sinh nhật đầu tiên của trẻ. Tùy theo từng vùng miền và phong tục tập quán địa phương, mâm cúng có thể có một số sự khác biệt nhất định.
Lễ cúng thôi nôi mang đậm những ý nghĩa đặc biệt đối với đứa trẻ:
- Kỷ niệm ngày sinh nhật đầu tiên của bé yêu.
- Thể hiện lòng biết ơn đối với các vị thần linh như Bà Mụ, Đức Ông, những người đã giúp bé ra đời mạnh khỏe và bình an, đồng thời cầu nguyện cho một tương lai tươi sáng.
- Là dịp để gia đình gửi gắm những lời chúc tốt đẹp, mong muốn bé được hưởng nhiều phúc lộc từ trời đất.
- Chào đón bé bước vào cuộc sống, đồng thời gửi gắm những kỳ vọng về một tương lai đầy hy vọng.
- Đây cũng là thời gian gia đình quây quần bên nhau, chia sẻ những khoảnh khắc ấm áp và hướng đến những điều tốt đẹp trong cuộc sống.
Cách tính ngày thôi nôi cho bé trai, bé gái
Nhiều phụ huynh băn khoăn không biết nên tổ chức lễ thôi nôi cho con dựa trên lịch Âm hay lịch Dương. Tuy nhiên, theo phong tục truyền thống từ xa xưa, thời điểm tổ chức thôi nôi thường được xác định dựa theo lịch Âm. Ông bà ta có câu: “Gái lùi hai, trai lùi một”, tức là:
- Đối với bé trai, ngày cúng thôi nôi sẽ được ấn định lùi lại một ngày so với đúng ngày sinh theo lịch Âm. Ví dụ, nếu bé trai chào đời vào ngày 18/05/2024 Âm lịch, thì lễ thôi nôi nên được tổ chức vào ngày 17/05/2025 Âm lịch.
- Ngược lại, đối với bé gái, ngày lễ sẽ được lùi lại hai ngày so với ngày sinh Âm lịch. Ví dụ, nếu bé sinh ngày 29/04/2024 Âm lịch thì nên cúng thôi nôi vào ngày 27/04/2025 Âm lịch.
Về thời điểm trong ngày để tiến hành nghi lễ, theo quan niệm truyền thống, giờ Ngọ (tức 12 giờ trưa) là khoảng thời gian được lựa chọn nhiều nhất. Tuy nhiên, cha mẹ hoàn toàn có thể linh hoạt thay đổi thời gian tổ chức sao cho thuận tiện với công việc và sinh hoạt gia đình.
Cúng thôi nôi tính theo lịch Âm hay lịch Dương?
Đây là câu hỏi mà nhiều người thường thắc mắc khi chuẩn bị lễ cúng thôi nôi cho các bé trong gia đình. So với ngày sinh nhật, lễ cúng thôi nôi theo truyền thống sẽ được tính theo âm lịch.
Vậy thôi nôi làm ngày dương được không? Được. Hiện nay, không ít gia đình lựa chọn tổ chức lễ thôi nôi theo lịch dương. Việc này hoàn toàn phù hợp và được chấp nhận, bởi lịch dương thường giúp việc sắp xếp thời gian trở nên thuận tiện hơn, đặc biệt là khi mời người thân, bạn bè đến chung vui cùng gia đình.
Hướng dẫn cách cúng thôi nôi cho bé trai, bé gái
Cách thức bày trí mâm cúng và quy trình thực hiện lễ cúng có thể có sự khác biệt nhẹ giữa các vùng miền và tôn giáo. Tuy nhiên, mâm cúng thôi nôi cho bé trai và bé gái thường có một số điểm chung cơ bản như sau:
- Lễ cúng thôi nôi truyền thống bao gồm hai phần chủ yếu: Mâm cúng dành cho các vị thần như Ông Thần Tài, Ông Táo, Thổ Địa và mâm cúng dành cho 12 Mụ Bà cùng Đức Ông.
- Mâm đồ chơi cho trẻ bốc: Người thân sẽ chuẩn bị một mâm đồ chơi trong lễ cúng, từ đó dự đoán tương lai của bé qua các món đồ mà bé chọn.
Mâm cúng thôi nôi cho bé trai
Lễ cúng thôi nôi bé trai không chỉ là dịp để bày tỏ lòng biết ơn và kính trọng đối với Bà Mụ, Đức Ông, tổ tiên cùng các vị thần linh, mà còn mang ý nghĩa cầu chúc cho bé một cuộc sống an lành, may mắn, đồng thời hy vọng rằng bé sẽ có một tương lai thịnh vượng và thành đạt.
Mâm cúng thôi nôi bé trai đầy đủ:
- 1 bình hoa tươi (hoa đồng tiền,hoa cát tường).
- 1 chén gạo, muối.
- 1 bó nhang.
- 1 con gà luộc đầy đủ các bộ phận.
- Heo quay, bánh hỏi.
- 1 dĩa trái cây ngũ quả (ví dụ: Táo, xoài, mãng cầu, quýt, đu đủ).
- 12 ly rượu trắng, nước và trà.
- 3 ly nến nhỏ (đèn cầy nhỏ).
- 13 phần bánh kẹo.
- 13 lá trầu cau têm cánh phượng.
- 1 dĩa xôi lớn và 12 dĩa nhỏ.
- 1 phần chè đậu trắng lớn và 12 phần nhỏ.
- 12 tô cháo nhỏ và 1 tô cháo lớn.
- 1 bộ đồ thế cúng đầy tháng cho bé (quần áo, mâm hài, giấy cúng Mụ)
Mâm cúng thôi nôi bé gái
Giống như lễ cúng thôi nôi cho bé trai, buổi lễ cúng thôi nôi bé gái cũng là dịp để bày tỏ lòng biết ơn và tôn kính đối với tổ tiên, cũng như cầu nguyện cho sự phù hộ của bà Mụ để mẹ và bé luôn khỏe mạnh. Đặc biệt, đối với bé gái, bố mẹ thường trang trí bằng nhiều loại hoa tươi hơn, thể hiện mong ước con gái lớn lên xinh đẹp, tỏa sáng như hoa và có nụ cười rạng ngời như những đóa hoa đang nở.
Mâm cúng thôi nôi bé gái đầy đủ:
- 1 bình hoa tùy chọn (hoa hồng, hoa ly, hoa đồng tiền).
- 1 con gà ta luộc (nguyên con).
- Heo quay 12 miếng nhỏ, 1 miếng lớn.
- Dĩa trái cây 5 quả tùy chọn.
- Trầu cau têm cánh phượng.
- 12 chén chè trôi nước, 1 tô chè lớn.
- 12 dĩa xôi nhỏ, 1 dĩa xôi.
- 12 ly nước nhỏ hoặc rượu trắng.
- 12 ly đèn cầy nhỏ và 1 bó hương.
- 1 chén nhỏ muối, gạo.
- 12 dĩa bánh kẹo.
- Giấy cúng đầy tháng cho bé gái bao gồm mâm hài, đồ thế nữ và đồ cúng bà Mụ.
Nghi thức cúng thôi nôi cho bé gái, bé trai
Bên cạnh việc chuẩn bị đầy đủ mâm cúng, cha mẹ cũng cần chuẩn bị: Văn khấn thôi nôi, thực hiện nghi thức bắt miếng (bốc đồ vật) và tiến hành lễ hóa vàng.
Cách chọn hoa cúng thôi nôi
Nhiều phụ huynh chọn hoa đỏ trong lễ cúng thôi nôi để cầu may mắn, hoặc hoa trắng để thể hiện sự tinh khiết và tình yêu thương. Nếu thích sự tươi mới, hoa màu cam, vàng, hồng sẽ mang lại không khí vui tươi và hy vọng. Mỗi loại hoa đều có ý nghĩa riêng, nên phụ huynh cần tìm hiểu kỹ để chọn hoa phù hợp với ước mong dành cho bé.
Cách vái lạy và đọc văn khấn
Các bậc phụ huynh nên chuẩn bị bài cúng thôi nôi bé trai, bé gái một cách chu đáo trước khi tiến hành lễ cúng, nhằm bày tỏ lòng biết ơn đối với các đấng linh thiêng và cầu chúc những điều tốt đẹp cho con cái. Nếu chưa chuẩn bị được bài văn khấn hoặc không biết nên đọc bài nào trong lễ cúng, các bậc phụ huynh có thể tham khảo những bài khấn dưới đây.
Lưu ý cần nhớ: Trước khi tiến hành cúng, bố mẹ sẽ thắp ba cây nhang và thực hiện lễ khấn vái để tưởng nhớ cửu huyền thất tổ, 12 bà Mụ và 13 ông Thầy.
Nghi thức cho bé bốc đồ vật
Sau khi thực hiện xong cách bày mâm cúng thôi nôi và đọc văn khấn, bố mẹ sẽ tiến hành nghi thức bắt miếng cho bé. Nghi thức này mang ý nghĩa vui vẻ, thể hiện sự quan tâm và lời chúc phúc cho tương lai của bé. Để thực hiện, bố mẹ làm như sau:
- Chuẩn bị đồ chơi cho trò chơi bốc đồ: Bạn cần chuẩn bị một số món đồ chơi tượng trưng cho các nghề nghiệp khác nhau, ví dụ như bút, sách vở, cây lược, kéo, máy tính, tiền, vàng và nhiều vật dụng khác.
- Đặt mâm đồ chơi trước mặt trẻ: Tiếp theo, đặt mâm đồ chơi trước mặt bé, để bé tự do chọn lựa món đồ mà mình ưa thích nhất.
- Dự đoán nghề nghiệp tương lai của bé: Sau khi bé chọn xong, gia đình có thể cùng nhau thảo luận và dự đoán nghề nghiệp tương lai của bé dựa trên món đồ mà bé đã chọn.
Tổ chức mừng tuổi cho bé
Kết thúc buổi lễ thôi nôi, người thân, bạn bè và gia đình sẽ gửi gắm tình cảm và lời chúc tốt đẹp tới bé qua những lời chúc phúc và bao lì xì.
Mỗi lời chúc từ những người yêu thương đều mang theo hy vọng bé sẽ luôn mạnh khỏe, ngoan ngoãn và có một cuộc sống bình an, thuận lợi trong mọi khía cạnh.
Ý nghĩa của các đồ vật cho bé bốc trong ngày thôi nôi
Những vật dụng đầu tiên mà bé nắm được trong lễ thôi nôi có thể mang ý nghĩa đặc biệt, giúp gia đình phần nào đoán được công việc mà bé có thể theo đuổi trong tương lai. Ví dụ như:
- Bút: Bút là một công cụ gắn liền với các công việc sáng tạo như viết lách, giảng dạy, hoặc làm báo chí.
- Sách vở: Nếu bé chọn sách vở, điều này cho thấy bé có đam mê học hỏi, chăm chỉ. Khi trưởng thành, bé có thể theo nghề giáo viên hoặc nhà nghiên cứu.
- Máy tính cầm tay: Nếu bé ưa thích máy tính cầm tay, có thể bé sẽ làm việc trong lĩnh vực tài chính, như nhân viên ngân hàng, kế toán, hoặc trong ngành kinh doanh.
- Tiền: Nếu bé thích chọn tiền, điều này có thể báo hiệu rằng bé sẽ theo đuổi nghề nghiệp liên quan đến tài chính, như kế toán, ngân hàng, thu ngân, hoặc chuyên gia tài chính.
- Gương, lược: Các vật dụng này thường liên quan đến ngành công nghiệp làm đẹp, như nghề tạo mẫu tóc, chuyên gia trang điểm, hoặc công việc trong spa và thẩm mỹ viện.
- Dụng cụ nấu ăn: Nếu bé có sở thích với dụng cụ nấu ăn, có thể bé sẽ trở thành đầu bếp, chủ quán ăn, hoặc làm việc trong ngành ẩm thực.
- Máy ảnh: Bé có thể phát triển sự nghiệp trong lĩnh vực nhiếp ảnh, làm phóng viên, hoặc quay phim trong tương lai.
- Micro: Nếu bé chọn micro, có thể bé sẽ theo đuổi các nghề liên quan đến truyền thông, như MC, ca sĩ, biên tập viên, hoặc tham gia ngành giải trí.
Lễ cúng thôi nôi cho bé không chỉ là một nghi thức truyền thống mà còn là dịp để gia đình gửi gắm những lời chúc tốt đẹp cho hành trình trưởng thành của con. Việc chuẩn bị chu đáo và thực hiện đúng phong tục sẽ giúp buổi lễ diễn ra suôn sẻ, mang lại nhiều may mắn và bình an cho bé. Hy vọng những chia sẻ trên sẽ giúp bạn tổ chức lễ cúng thôi nôi cho bé một cách trọn vẹn và ý nghĩa nhất.
